Een goudvis moet uit zijn kom springen om te weten hoe prettig het is om te leven in water. Iets dergelijks geldt voor naturisten in Nederland: wie hier leeft, realiseert zich pas na een vergelijking met omliggende landen hoe liberaal de wetgeving in eigen land is.
Oorsprong naturisme in Nederland
Nederlands eerste naturistenvereniging is een initiatief van de Haarlemmer Ewout Spiering, die zich laat inspireren door de Duitse Freikörperkultur). Samen met de Utrechtse theosoof Fokko van Till richt Spiering in 1926 De Vrije Lichaams Kultuurbeweging op. Leden ontmoeten elkaar bij Van Till thuis en houden zich aan de voorschriften voor een gezonde leefstijl zoals geformuleerd door de FKK: ze gebruiken geen alcohol of tabak en eten vegetarisch. In 1934 heft de vereniging zichzelf op vanwege interne conflicten. De ruim honderd leden van de Bond van Lichtvrienden, opgericht in 1931, hangen een meer liberale ideologie aan en doen afstand van de strenge principes van De Vrije Lichaams Kultuurbeweging.
Na de Tweede Wereldoorlog komt het naturisme in Nederland pas echt op gang, wat opmerkelijk is, gezien het feit dat Nederland nu het grootste aantal georganiseerde naturisten ter wereld kent. In het voorjaar van 1946 wordt het Verbond van Naturisten Stichting Zon en Leven opgericht, het is Nederlands oudste nog bestaande vereniging. Ook Zon en Leven hanteert strenge regels: leden gebruiken geen alcohol, vlees of tabak.
Als liberale tegenhanger van Zon en Leven wordt in 1954 de Amsterdamse Lichtbond opgericht. In 1961 richten beide organisaties, samen met tien andere verenigingen, Nederlandse Federatie van Naturistenverenigingen op, een overkoepelende organisatie die sinds 2001 Naturisten Federatie Nederland heet en tegenwoordig NFN. Anno 2014 telt Nederland ongeveer twee miljoen naaktrecreanten en ruim vijftig naturistenverenigingen. NFN telt ongeveer 58 duizend leden.
Wet- en regelgeving rondom naturisme in Nederland
Nederland is een van de weinige landen ter wereld waar naaktrecreatie in het openbaar wettelijk is toegestaan. Vergeleken met buurlanden Duitsland en België is de wetgeving liberaal te noemen, maar het kan nóg ruimdenkender: in de Scandinavische landen mogen naturisten overal bloot recreëren, mits zij daarmee niemand storen. De Scandinaviërs formuleren hun wet veel leuker dan wij, zegt Bernd Huijser van NFN Open & Bloot, omdat zij positieve termen gebruiken. Artikel 430a van ons Wetboek van Strafrecht is geformuleerd in negatieve termen: Een naturist is strafbaar, als hij recreëert op een locatie die overduidelijk niet geschikt is.
In Nederland mogen naaktrecreanten niet alleen op aangewezen plekken de kleren uittrekken, maar ook op plekken die voor naaktrecreatie geschikt zijn. Voor de ongeveer honderd openbare naaktstranden in Nederland geldt dat de helft is aangewezen en de andere helft geschikt is bevonden. Het woord geschikt maakt onze wet ingewikkeld, zegt Huijser. We hebben mondiaal gezien een buitengemeen tolerante wetgeving, maar de wet laat ons veel vrijheid.
Richtlijnen voor het bepalen van de geschiktheid van een locatie zijn bijvoorbeeld of de naaktrecreant niet vanaf de openbare weg te zien is en of hij of zij anderen niet stoort. Verder is het vooral het boerenverstand dat bepaalt waar naakt recreëren wel en niet kan. Al dat individuele boerenverstand geeft naturisten de ruimte om grenzen op te rekken, en ordebewakers om ze aan te scherpen. Ik adviseer naturisten altijd om de grenzen niet op te zoeken, zegt Bernd Huijser, maar ben tegelijk verheugd dat de recente uitspraak in de zaak-Delftse Hout de gemeente een pas op de plaats laat maken.
Alle seizoenen bloot in Nederland?
Zolang het weer het toelaat, mag je in Nederland het hele jaar bloot recreëren op openbare stranden. In de praktijk zijn sommige naaktstranden alleen toegankelijk van 1 mei tot 1 september.